Trang 21/3/20ld

~ Cành Lan của Bénédicte Garnier, https://twitter.com/marialves53

➤➤➤➤➤➤  ĐẠI DỊCH VŨ HÁN COVID-19:

~ ►►►Lựa chọn giữa sức khỏe và quyền riêng tư trên: "Thế giới hậu đại dịch Corona" của Yuval Harari do Phạm Hạnh dịch, (TD, 21/3/20),  https://baotiengdan.com/2020/03/21/the-gioi-hau-dai-dich-corona/? 

~ ►►►Bài học lịch sử kinh tế để đối phó với coronavirus. An Economic-History Lesson for Dealing with the Coronavirus - John Cassidy, (NY, 18/3/20), https://www.newyorker.com/news/our-columnists/an-economic-history-lesson-for-dealing-with-the-coronavirus. John Cassidy phỏng vấn GS. Đại học University of California, Berkeley Barry Eichengreen chính sách kinh tế chống thảm hoạ dịch Covid-19 từ bài học lịch sử Đại khủng hoảng bắt đầu sau khi thị trường chứng khoán sụp đổ vào tháng 10/1929

~ Canada cho thấy việc xét nghiệm virus dễ dàng như thế nào, trong khi Mỹ lúng túng đối phó. Canada Shows How Easy Virus Testing Can Be, (FP, 13/3/20), https://foreignpolicy.com/2020/03/13/canada-shows-how-easy-virus-testing-can-be/ 

~ Tuyên truyền bùng phát giữa kỳ đại dịch COVID-19. Terry Glavin: Propaganda is flourishing amid the COVID-19 pandemic, (NP, 18/3/20), https://nationalpost.com/opinion/terry-glavin-propaganda-is-flourishing-amid-the-covid-19-pandemic 

~ Trong cuộc chiến chống Corona, loài người tìm đâu một thống soái? Người dịch: Nhã Nhi, (TD -19/03/20), https://baotiengdan.com/2020/03/19/trong-cuoc-chien-chong-corona-loai-nguoi-tim-dau-mot-thong-soai/?.  Dịch từ bài viết rất hay của Yuval Harari về trận chiến thiếu lãnh đạo để tạo iềm tin và điều hợp thông tin toàn cầu tìm cách khống chế coronavirus

Trong trận chiến chống coronavirus, nhân loại thiếu lãnh đạo: In the Battle Against Coronavirus, Humanity Lacks Leadership (Time 15-3-20), https://sports.yahoo.com/battle-against-coronavirus-humanity-lacks-100018821.html 

~ Liệu Coronavirus có chấm dứt Toàn Cầu Hóa như chúng ta biết hiện nay không? - Henry Farrel & Abraham Newman, (VS, 17/3/20), http://www.viet-studies.net/kinhte/CovidChamDutDoanCauHoa_FA_trans.html. Mặc Lý dịch bài “Will the Coronavirus End Globalization as We Know It? “ của Henry Farrel & Abraham Newman, đăng trên tạp chí Foreign Affairs, 16/03/2020), https://www.foreignaffairs.com/articles/2020-03-16/will-coronavirus-end-globalization-we-know-it 

~ Bi kịch Covid-19 và hệ quả không định trước - Nguyễn Quang Dy, (VS, 16/3/20) http://www.viet-studies.net/kinhte/NQuangDy_BiKichCovid19.html 

~ Vào thứ ba, ngày 17 tháng 3, TGM địa phận Rio de Janeiro, Orani João Tempesta đã cử hành thánh lễ dưới chân tượng, để hiệp thông  cùng với Giáo hội. Tượng Christ the Redeemer được thắp sáng bằng cờ của các quốc gia bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Brazil’s Christ the Redeemer is lit with the flags of countries affected by the coronavirus, (Aleteia, 19/3/20), https://aleteia.org/2020/03/19/brazils-christ-the-redeemer-is-lit-with-the-flags-of-countries-affected-by-the-coronavirus/? 

Florian Plancheur / AFP

~ Phản ứng chống dịch coronavirus của Hàn Quốc hữu hiệu hơn TQ và Ý. South Korea’s coronavirus response is the opposite of China and Italy – and it’s working, (SCMP, 14/3/20), https://www.scmp.com/week-asia/health-environment/article/3075164/south-koreas-coronavirus-response-opposite-china-and 

~ Nga đang tung ra các loại thông tin giả về coronavirus để tạo ra sự hoảng loạn ở Âu châu, Russia Is Pumping Out Coronavirus Disinformation to Create Panic, EU Officials Say, (DB, 17/3/20);+ Tài liệu của liên minh Châu Âu tố cáo Nga đưa thông tin sai lệch về coronavirus để gieo rắc nỗi sợ ở phương Tây, (SBTN. 18/3/20) 

~ Mức độ tàn phá kinh tế của Covid-19: Không một đại dịch cận đại nào có thể so sánh được! Nguyễn Ánh

TS. Vũ Thành Tự Anh, https://viettimes.vn/muc-do-tan-pha-kinh-te-cua-covid19-khong-mot-dai-dich-can-dai-nao-co-the-so-sanh-duoc-383821.html 

~ RBC, CIBC, Bank of America cùng các nhà kinh tế dự đoán Canada sẽ bị rơi vào suy thoái kinh tế trong năm nay, vì dịch Vũ Hán, (FP, 13/3/20), https://nationalpost.com/exceed/posthaste-canada-the-recession-is-here- 12e44638-139a-4dbe-bebd-6da229510074? 

~ Lùm xùm chuyện Trump muốn mua độc quyền vaccine của hãng dược Đức CureVac cho riêng nước Mỹ:  Chuyện xong rồi, vấn đề đã giải quyết - Phạm Thị Hoài, (FB Phạm Thị Hoài, 17/3/20),  https://www.facebook.com/procontra.asia/posts/10221523649857415;+ Nghiêm Ca Linh 严歌苓 Lừa Dối, Man Trá, Bịp Bợm, https://www.facebook.com/nhavandoclap/posts/831930617319813. Nhà văn Nghiêm Ca Linh viết một bài về sự dối trá, che đậu nẹn dịch Vũ Hán từ tháng 12/2019 với tựa đề "man (trá), man, man"

 John Cassidy kêu gọi áp dụng tư duy kinh tế thời chiến trong thời kỳ dịch COVID-19. The Coronavirus Calls for Wartime Economic Thinking - John Cassidy, (NYT, 16/3/20), https://www.newyorker.com/news/our-columnists/the-coronavirus-calls-for-wartime-economic-thinking;+ 

Goldman Sachs, Morgan Stanley tuyên bố TG đang có suy thoái toàn cầu. Global recession is here, Goldman Sachs, Morgan Stanley declare, (FP, 17/3/20), https://business.financialpost.com/news/economy/global-recession-is-here-goldman-sachs-morgan-stanley-declare?;+ Canada là 1 trong các quốc gia đứng đầu trong thử nghiệm COVID-19. Canada among top world performers in testing for COVID-19, despite shortcomings (NP, 16/3/20),

https://nationalpost.com/health/canada-among-top-world-performers-in-testing-for-covid-19-despite-shortcomings?. Figures indicated 34,000 had been swabbed for the pathogen across Canada, compared to 23,000 tests in the U.S., which has 10 times the population and number of COVID-19 cases;+  Biểu đồ coronavirus: Các sự kiện bị hủy bỏ và tự kiểm dịch sẽ cứu mạng nhiều người bằng cách làm "phẳng đường cong - flattening the curve". Coronavirus chart: Canceled events and self-quarantines save lives by “flattening the curve”, (Vox, 10/3/20), https://www.vox.com/2020/3/10/21171481/coronavirus-us-cases-quarantine-cancellation? "... A disastrous inundation of hospitals can likely be averted with protective measures we’re now seeing more of — closing schools, canceling mass gatherings, working from home, self-quarantine, self-isolation, avoiding crowds — to keep the virus from spreading fast. Epidemiologists call this strategy of preventing a huge spike in cases “flattening the curve,“... Even if you don’t reduce total cases, slowing down the rate of an epidemic can be critical,” wrote Carl Bergstrom, a biologist at the University of Washington” …;+ Toán học đằng sau lý do tại sao chúng ta cần tuân theo KCXH - khoảng cách xã hội; social distance, bắt đầu ngay bây giờ. Nếu tất cả chúng ta không giới hạn tiếp xúc xã hội, chỉ 1 ca dương tính sẽ lan đến hàng ngàn người khác

The math behind why we need social distancing, starting right now - Umair Irfan, (15/3/20), https://www.vox.com/2020/3/15/21180342/coronavirus-covid-19-us-social-distancing? ;+ Công dân Anh, Gavin Wheeldon, đã bị giam giữ tại một khu vực cách ly gần Hà Nội kể từ ngày 14/3, viết về cuộc sống hàng ngày như thế nào. Coronavirus: Life inside a Vietnamese government quarantine, (SEAG, 16/3/20), https://southeastasiaglobe.com/coronavirus-life-inside-a-vietnamese-government-quarantine/ ;+ Virus corona: Làm thế nào để tránh lây nhiễm, https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-51764358 

Jabin Botsford @jabinbotsford, 19/2/20, https://twitter.com/jabinbotsford/status/1240701140141879298 

Ảnh chụp gần các ghi chú bài diễn văn của TT Trump đoạn gạch bỏ "Corona" và viết thế bằng Virus "Trung Quốc", khi ông nói chuyện với lực lượng đặc nhiệm coronavirus của mình ngày hôm nay tại Nhà Trắng. #trump #trumpnotes

20/3/20.

~ Hữu Loan, Đèo Cả - Đặng Tiến Đặng Tiến (VV, 20/3/20), https://vandoanviet.blogspot.com/2020/03/huu-loan-eo-ca.html. Bài cũ từ Xuân, 21.3.2010 

~ "Văn học nhà tù." Nhìn từ trại tù: Thơ và thiền - Nguyên Giác, (ST, 17/3/20), https://sangtao.org/2020/03/17/nhin-tu-trai-tu-tho-va-thien/ 

~ Mấy câu chuyện tư vấn và phản biện - Đào Công Tiến, (VS,13/3/20), http://www.viet-studies.net/kinhte/DaoCongTien_TuVanPhanBien.html 

~ Chế độ lạ! Cách chức đảng viên đã nghỉ hưu rồi còn có ý nghĩa gì?!?. Cách chức nguyên bí thư Thành ủy TP.HCM nhiệm kỳ 2010-2015 với ông Lê Thanh Hải, (TTO, 20/3/20),  https://tuoitre.vn/cach-chuc-nguyen-bi-thu-thanh-uy-tp-hcm-nhiem-ky-2010-2015-voi-ong-le-thanh-hai-20200319235339513.htm;+ Cách chức nguyên Bí thư Thành ủy đối với ông Lê Thanh Hải, (RFA, 20/3/20), https://www.rfa.org/vietnamese/news/vietnamnews/le-thanh-hai-deposed-of-the-title-former-hcmc-party-chief-03202020092033.html ===> ;+ Cựu Bí thư thành Hồ: “Vô sản lưu manh” - Thu Hà, (TD, 12/3/20), http://www.viet-studies.net/kinhte/CuuBiThuThanhHo_TD.html. 3 kỳ trên Tiếng Dân, gộp lại đây cho dễ đọc.◄◄◄◄

~ Nhà hoạt động Cao Vĩnh Thịnh được Mashable tôn vinh là 5 phụ nữ thay đổi tương lai tốt đẹp hơn , (SBTN, 20/3/2020). Thành viên nhóm Cây Xanh (Green Trees). 

~ Đánh giá các căn cứ biển phía nam của TQ trong bối cảnh hoạt động, ngoài lối suy diễn thông thường. Beyond “conventional wisdom”: evaluating the pla’s south china sea bases in operational context - J. Michael Dahm, (17/3/20), https://warontherocks.com/2020/03/beyond-conventional-wisdom-evaluating-the-plas-south-china-sea-bases-in-operational-context/ 

19/3/20

~ Bốn Mùa của Beatriz Milhazes’s “The Four Seasons” (1997) to add some color to your day in these uncertain times, https://twitter.com/Guggenheim/status/1240752161597898754 

~;+ Nhà văn - dịch giả Bửu Ý: Nghe Thái Thanh thì nhớ nhiều hơn nữa…(TTO, 18/3/20), https://tuoitre.vn/nha-van-dich-gia-buu-y-nghe-thai-thanh-thi-nho-nhieu-hon-nua-2020031818162447.htm;+ Khánh Ly vĩnh biệt Thái Thanh: Ngọn hải đăng đã tắt, (NĐT, 18/3/20), https://nguoidothi.net.vn/khanh-ly-vinh-biet-thai-thanh-ngon-hai-dang-da-tat-22802.html? ;+ Giọng hát vượt thời gian Thái Thanh qua đời ở Mỹ, hưởng thọ 86 tuổi, (TTO, 18/3/20), https://tuoitre.vn/giong-hat-vuot-thoi-gian-thai-thanh-qua-doi-o-my-huong-tho-86-tuoi-20200318081626889.htm ;+ Thái Thanh (1934-2020) - Thế Bây Giờ… Bà Đã Đi Xa…, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=319223442370395&id=100028482253682. 

Thái Thanh dưới nét vẽ của họa sĩ Đinh Trường Chinh, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=319223442370395&id=100028482253682

18/3/20. 

~ Ra mắt tập ba 'Tạp ghi Việt Sử Địa', (VNE, 12/3/20), https://vnexpress.net/giai-tri/ra-mat-tap-ba-tap-ghi-viet-su-dia-4067083.html. "Tạp ghi Việt Sử Địa" của Nguyễn Đình Đầu.

~ Lời tự thuật…Hữu Loan, (ST, 18/3/20), https://sangtao.org/2020/03/18/loi-tu-thuat/ 

~ 'Cô Kiều' mê đờn ca tài tử giữa Paris, (TTO, 13/03/20), https://tuoitre.vn/co-kieu-me-don-ca-tai-tu-giua-paris-20200313085352856.htm. Nghệ sĩ Trúc Tiên biên soạn, dàn dựng và trực tiếp đảm nhiệm vai Kiều.

~ 'Chúng ta phải tiếp tục sống': Anton Chekhov trong thế kỷ 21. 'We must go on living': Anton Chekhov for the 21st century, (CBC, 31/3/17), https://www.cbc.ca/radio/thesundayedition/media-clich%C3%A9s-populism-in-canada-chekhov-for-the-21st-century-1.4046194/we-must-go-on-living-anton-chekhov-for-the-21st-century-1.4046201 

~ Việt Nam, Hoa Kỳ, Và Thượng Đỉnh Bất Thành Mỹ-ASEAN, https://boxitvn.blogspot.com/2020/03/viet-nam-hoa-ky-va-thuong-inh-bat-thanh.html#more. Nguyễn Mạnh Hùng trao đổi trên FB với Nguyễn Quang và Nguyễn Huệ Chi:

~ Việt Nam và Philippines đứng đầu bảng trong việc truyền bá tin giả. Nói về đội ngũ DLV 47. Reporters Without Borders labels Vietnam, Philippines worst for spreading disinformation, https://southeastasiaglobe.com/reporters-without-borders-vietnam-philippines/ 

17/3/20. 

~ Kati @ArsEstHabitus, https://twitter.com/arsesthabitus/status/1239982597259825154?s=11

Maybe working on the little things as dutifully and honestly as we can is how we stay sane when the world is falling apart. — Haruki Murakami

~ Hưởng ứng Nguyễn Trung - Nguyễn Đình Cống, (TD, 17/03/20), https://baotiengdan.com/2020/03/17/huong-ung-nguyen-trung/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=huong-ung-nguyen-trung. Nguyễn Đình Cống góp ý thêm bài viểt của Nguyễn Trung: “Sức mạnh của chúng ta là dám đối mặt với sự thật”, trong đoạn 2- Một số đề xuất với ĐCSVN nhân dịp họ chuẩn bị ĐH 13 và đoạn 3- Về tự do cho nhân dân. ;+ Sức mạnh của chúng ta là dám đối mặt với sự thật - Nguyễn Trung, (VS, 12/3/20),  http://www.viet-studies.net/NguyenTrung/NguyenTrung_DoiMatSuThat.html 

~ Tính cách miền Tây - Hồng Phúc, (VNE, 7/3/20) , https://vnexpress.net/goc-nhin/tinh-cach-mien-tay-4070313.html Viết về thầy Hải ở trường tiểu học A Ba Chúc, "sống cùng cha mẹ già trong túp lều bằng nilon, mảnh tôn, ván ép và cọc gỗ neo vào những gốc cây vú sữa và cây gạo, trên miếng đất ở nhờ của ủy ban huyện Tri Tôn, An Giang..."

~ Hậu Kc Nguyễn: #vaiphimvuaxem Lạc Lối Ở Tokyo, https://www.facebook.com/haukhaoco/posts/3430735886941908 

~ Alain de Botton @alaindebotton; 

Thoughts for a Storm: – ACCEPT: We are a miraculous, unlikely fragile species in a mysteriously oxygenated corner of the universe. We have never been and never will be complete masters of our circumstances, we remain invariably at the mercy of awesome uncontrollable forces, https://twitter.com/alaindebotton/status/1240008177443315716  

~ Joe Biden sẽ trở thành ứng cử viên đảng Dân chủ tranh chức TT Mỹ với Trump. Biden looks to lock in lead, shut out Sanders even though COVID-19 closes Ohio polls, (NP. 17/3/20), https://nationalpost.com/news/world/biden-looks-to-lock-in-lead-shut-out-sanders-even-though-covid-19-closes-ohio-polls? Arizona, Florida Illinois, and Ohio:+ Biden Wins Washington State in Blow to Sanders Campaign, (Bloomberg,16/3/20), https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-03-17/biden-wins-washington-state-in-moral-blow-to-sanders-campaign ;+ With 3 more victories, Biden pulls further away from Sanders, (AP, 17/3/20), https://www.ctvnews.ca/world/with-3-more-victories-biden-pulls-further-away-from-sanders-1.4857358? 

Bernie Sanders Will ‘Assess His Campaign’ After Three More Bruising Primary Losses, (DB, 18/3/20);+  Biden’s Delegate Lead Is Now Nearly Insurmountable, (Five Thirty Eight, 18/3/20), https://fivethirtyeight.com/features/election-update-bidens-delegate-lead-is-now-nearly-insurmountable/? 

16/3/20 

~ Tô Thùy Yên, thêm một lần nữa ta về - Phan Xuân Sinh, (ST, 28/5/19), https://sangtao.org/2020/03/16/to-thuy-yen-them-mot-lan-nua-ta-ve/  

“Em đắp mặt anh mười ngón tay nhánh huệ

Anh biết anh đã trút linh hồn

Sống dậy từ đây đằng sau cái chết

Vốn công phạt, tình yêu kết liễu kẻ cô đơn”...

~ Nguyễn Đức Sơn, Nhà Thơ Ngông Đồi Phương Bối - Trịnh Thanh Thủy, (DM, 13/3/20),  https://damau.org/63351/nguyen-duc-son-nh-tho-ngng-doi-phuong-boi 

~ Nhu cầu hai chiều của cử tri người Mỹ gốc Hmong trong thời đại "dịch thông tin" The Power of the Hmong Vote, (28/2/20), https://medium.com/maivmai/the-power-of-the-hmong-vote-8bef39b83f2. 

~ Nhờ đâu người Việt tại Úc đồng lòng chống cộng? - Nguyễn Quang Duy, (BVN, 13/3/20),  https://boxitvn.blogspot.com/2020/03/nho-au-nguoi-viet-tai-uc-ong-long-chong.html 

~ Biến đổi khí hậu đang gây ra khủng hoảng di cư ở Việt Nam - Alex Chapman và Văn Phạm Đăng Trí. Nguồn: Alex Chapman và Văn Phạm Đăng Trí, “Climate change is triggering a migrant crisis in Vietnam”, The Conversation, ngày 9/1/2018. Truy xuất ngày 15/2/2020.

http://www.phantichkinhte123.com/2020/03/bien-oi-khi-hau-ang-gay-ra-khung-hoang.html#more 

~ Tình  trong các bảng tính. Relationships Between The Spreadsheets, (1843 Magazine, tháng 4/5, 20), https://www.1843magazine.com/features/between-the-spreadsheets 

~ Mặt nạ..Áo dài - Ẩn danh - WRub72 @WRub72... #unknown - Mar 16, 2020·https://twitter.com/WRub72/status/1239638806720118784/photo/1 

15/3/20

~ Hội đồng Lý luận Trung ương và vai trò của think tank với các tổ chức chính trị - Trịnh Hữu Long, (TD -15/03/20). https://baotiengdan.com/2020/03/15/hoi-dong-ly-luan-trung-uong-va-vai-tro-cua-think-tank-voi-cac-to-chuc-chinh-tri/?. Phong trào đối lập hiện nay không có think tank nào để có những chất lượng phản biện và đề xuất chính sách đứng đắn, không như think tank của ĐCSVN dựa vào Hội đồng Lý luận Trung ương.

~ Hữu Loan – Cây Gỗ Vuông Màu Tím   | Phạm Xuân Nguyên, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2967151780008204&id=100001402346694 

"Tôi, cây gỗ vuông chành chạnh suốt đời/ Đã làm thất bại âm mưu/ đẽo tròn/ để muốn tùy tiện/ lăn long lóc/ thế nào/ thì lăn lóc. Chân lý đấy/ hỡi/ rìu/ bào/ phó mộc." Nhà ông, trên bàn thờ chỉ để một chữ Tâm.

“Hữu Loan khóc Nguyễn Sơn” năm 1956: "Một đám tang đã diễu hành/ Một đám tang cờ đỏ liệm quan tài/ Nấc lên mầu huyết/ Một đám tang đi/ Không/ bao/ giờ/ tới/ huyệt."

THÁNH MẪU HÀI ĐỒNG

Em ngả cánh tay còn nhiều

ngấn sữa

Cho ta làm gối gối đầu

đêm tân hôn

Sao lại không chính là tay ta

đỡ trước lấy vai nàng

Ta râu ria như râu thép gai

như xương chổi

Gân guốc sù xì phong sương

như một gốc cây rừng

Ta lo lắng sợ tay nàng gãy

Tay nàng mảnh mai như một

nhánh huệ trong bình!

Nhưng lạ thay

nàng ghì đầu ta như

chẳng hề hấn chuyện gì!

Chỉ có chuyện là

ta thấy ta càng lúc

càng thêm nhỏ bé trong

vào ngực măng tơ

Chà dụi

Rúc tìm

Tham lam

Cuống quýt

Ngẩn ngơ

như một hài nhi

khát

mẹ

Nàng càng riết chặt

ta càng thấy bé

Vòng tay nàng đánh đai

Nàng thì thào thổn thức

bên tai

- Anh của em!

- Anh vô cùng lớn của em!

Nhưng trái lại

Anh đang rất bé.

Nàng:

- Anh ơi anh!

Ta:

- Mẹ ơi mẹ!

Bằng một giọng học nói

Hài nhi bập bẹ

(trong hơi thở trộn nhau

bốc men)

- Tôi đối thoại hay là

vô thức nói.

*

Sau đêm ấy là

em đi

đi

mãi!

Em đi tím đất chiều hoang

Ta như mất mẹ khóc

tang

hai

lần!

*

Xin kính cẩn hôn chân

Tất cả những đấng gái Việt Nam

Đã sớm mang chất

mẹ

loài

người.

*

Em trong mẹ

Mẹ trong em

em

ngôi

thánh mẫu

hài đồng

1991

TÒNG QUÂN

(Nhà thơ Dương Tường nhớ và ghi lại bài này)

Nếu anh ra đi

Mẹ già anh khóc

Trai thời loạn ly

Thương con khó nhọc

*

Nếu anh ra đi

Người vị hôn thê

Những giọt nước mắt

Đọng trên hàng mi

*

Nhưng

Nếu anh không đi

Mẹ già anh khóc

Trai thời loạn ly

Mà con không đi

*

Mẹ thà thương con tóc trắng

Ngày mai cờ về chiến thắng

Mà con không về

*

Mẹ thà như lá rụng chiều quê

Đến khi con về

Cỏ vàng nấm đất

*

Nhưng khi nước mất

Vì vị hôn thê

Mà con không đi

*

Nếu anh không đi

Người vị hôn thê

Mặt nghiêng tay che

Đêm thương lời thề

Thà đợi người đi

Già trên lời thề

*

Nhưng khi nước mất

Mà anh không đi…

(Khoảng 1947)

~ Hữu Loan, Đèo Cả - Đặng Tiến Đặng Tiến (VV, 20/3/20), https://vandoanviet.blogspot.com/2020/03/huu-loan-eo-ca.html. Bài cũ từ Xuân, 21.3.2010

Bắt đầu là bài Đèo Cả, làm năm 1946:

Đèo cả ! Đèo Cả

Núi cao ngút

Mây trời  Ai Lao

              Sầu đại dương

Dặm về heo hút

              Đá Bia mù sương

Bên quán "Hồng Quân" người ngựa mỏi

Nhìn dốc ngồi than,

             Thương ai lên đường !

Chầy ngày lạc giữa núi

Sau chân lối vàng xanh tuôn

Dưới đây bên suối độc

Cheo leo chòi biên cương

(...) Rau khe, cơm vắt

Áo phai màu sa trường

Ngày thâu vượn hú

Đêm canh gặp hùm lang thang

Trên những chuyến xe bò

                  đi về đường Trèm Vẽ

                            Việt Bắc âm u

Đường dài Thanh Nghệ

                  Người Thủ đô tản cư

Đoàn xe bò

                 Chở nặng tâm tư

Một góc nhà

                  Một hè phố

Mắt em biếc

                 Một chiều xưa

(...) Những người bắt sống Le Page

                                         và Charton

Những chiến sĩ Cao Bằng - Đông Khê

Những binh đoàn biên giới

                          Đang chuyển về Trung Du

Như đi từng dãy núi

                          Kẹp vòng quanh ngoại vi Thủ đô.

(trích theo Dương Tường, phụ lục "Chỉ tại con Chích Chòe", nxb Hội nhà Văn, Hà Nội, 2009)

(...) Tôi người Vệ quốc quân

                                  xa gia đình

Yêu nàng như tình yêu em gái

Ngày hợp hôn

               nàng không đòi may áo mới

(...) Tôi ở đơn vị về

                      cưới nhau xong là đi

Từ chiến khu xa

                    nhớ về ái ngại

Lấy chồng thời chiến chinh

                                mấy người đi trở lại

(...) Nhưng không chết người trai khói lửa

                           mà chết người gái nhỏ hậu phương

Tôi về không gặp nàng

(...)

Những chiều hành quân

                            qua những đồi sim

Màu tím hoa sim

                    Tím cả chiều hoang biền biệt

Nhìn áo rách vai

                     Tôi hát trong màu hoa...

Tết và mùa xuân

Như mắt người ứa lệ

Những người đầu tang còn

Rối tóc rối khăn

Ôm Tết vào lòng

Băng bó lại mùa xuân

Cùng nói lên

               nói lớn

                     một lần

Không được giẫm lên mùa xuân

Không được giẫm lên Tết nữa

Không được

              giẫm chân lên

                            lòng người.

(Giai Phẩm, Xuân 1957,Thơ Văn, tr 55-57, nxb Văn Nghệ, Hà Nộị, tháng 1-1957)

"Cũng những thằng nịnh hót”, làm tháng 9-1956:

Một điều đau xót

Trong chế độ chúng ta

Trong chế độ Dân chủ Cộng hòa

Những thằng nịnh còn thênh thang đất sống

(...) Chúng nó ngụy trang

Bằng tổ chức

        bằng quan điểm nhân dân

                bằng lập trường chính sách

Chúng nó còn thằng nào

Là chế độ chúng ta chưa sạch

Phải làm tổng vệ sinh cho kỳ hết

                                            mọi thằng.

Những người đã đánh bại xâm lăng

Đỏ bừng mặt vì những tên quốc sỉ

Ngay giữa thời nô lệ

Là người, chúng ta

                 không ai biết

                                  cúi đầu.

Chuyện Di Tề:

Lịch sử là một

                trò hề

diễn lại

           diễn đi

chưa

       có

           gì

              mới mẻ

chỉ có bọn

                Trùm Hề

là

    nhiều

             ngón

                      bịp

mới hơn

Trong bối cảnh đó, ông tự chọn và khẳng định cách tồn tại:

Tôi là cây

              gỗ

                 vuông

                     chành chạnh

suốt đời

         đã làm thất bại

                      mọi âm mưu đẽo tròn

để muốn tùy tiện

                     lăn lóc thế nào

                                       thì lăn lóc.

Chân

        tính

              đấy

Hỡi

       Rìu

             Bào

                   Phó mộc

Lưu ý: những chữ Rìu, Bào, Phó mộc viết hoa.

*

Ngọc dầu tan,

                 vẻ trắng nào phai

Trúc dẫu cháy,

                tiết ngay vẫn để.